گرمایشی

شیر اطمینان چیست

شیر اطمینان یکی از انواع شیرهای کنترل فشار پرکاربرد است که اغلب در هر سیستم هیدرولیک یافت می شود. این نوع شیرها در نزدیکی خروجی پمپ ها نصب می گردند. برای محافظت از پمپ و اجزا سیستم در برابر افزایش فشار، از شیرهای اطمینان بهره می برند. تحمل بار مقاوم این نوع شیر از طریق سیلندرها و موتورهای هیدرولیکی محدود می شود. این قطعه در انقلاب صنعتی به منظور کنترل فشار بویلر بخار به کار گرفته شده و در آن زمان توسط بشر ابداع و اختراع گردیده و به شکل کاملاً ابتدایی مورد استفاده قرار گرفته خواهد شد. این نوع شیر به دلیل برخورداری از کاربرد مؤثر، تا به امروز در صنایع و زمینه های مختلفی به کار گرفته می شود. شیر اطمینان Relief valve که به آن PSV گویند، از شیر های صنعتی به حساب می آید که به منظور تنظیم فشار در خطوط انتقال به کار می رود.

از دلایل عمده استفاده از شیرهای ایمنی، حفاظت از تجهیزات است. هنگامی که از شیر اطمینان درون سیستم استفاده شود با بالارفتن فشار، سوپاپ اطمینان وارد عمل می شود. این نکته را در نظر داشته باشید که قابلیت کنترل و یا تحلیل فشار داخل سیستم را ندارد. تنها هدف کاربرد سوپاپ این بوده که با بالارفتن بیش از حد فشار درون سیستم، شیر باز شود. عمده کاربرد شیر اطمینان، درون سیستم گرمایشی هست، چرا که با گرم شدن سیال طبیعی است که حجم آن افزایش یافته و در نتیجه فشار آن نیز به تبع افزایش می یابد. برای حفاظت و ایمنی افراد باید فشار اعمال شده در سیستم خارج شود. سوپاپ اطمینان به همین دلیل طراحی و به کار گرفته خواهد شد.

از شیر اطمینان می توان در موتورخانه، انواع سیستم های گرمایشی نظیر پکیج، آبگرمکن، پمپ آب و خطوط لوله مورد استفاده قرار می گیرد. شیرهای اطمینان به نوعی طراحی شده اند که در صورت افزایش فشار، سیال را از یک مسیر جانبی به بیرون از مدار هدایت می کنند و از این طریق فشار موجود را از بین می برند و به وسیله آن موجب حفاظت از جان افراد و قطعات سیستم می گردد. به طور عمده عوامل متعددی وجود دارد که فشار درون یک سیستم به بیش از حد مجاز برسد و نیاز به عملکرد شیر اطمینان باشد. بر اساس استاندارد 521/ISO23251 با توجه به شرایط و موقعیت سیستم ممکن موارد زیر موجب افزایش بیش از حد فشار درون سیستم شود.

  • عملکرد نامناسب و یا خرابی شیرهای تقلیل فشار
  • از کار افتادن سیستم های خنک کننده
  • آسیب دیدگی لوله های مبدل حرارتی
  • واکنش های شیمیایی درون سیستم
  • افزایش بیش از حد حرارت
  • بسته شدن مجرای تخلیه
  • تغییرات دمای محیط
  • آتش سوزی

نحوه عملکرد شیر اطمینان

شیر اطمینان به دلیل تأمین و افزایش ایمنی از تجهیزات ویژه و ایمنی به شمار می رود. سوپاپ اطمینان به عنوان وسیله ای مناسب جهت جلوگیری از افزایش فشار ناگهانی در سیستم های گرمایشی، کارخانه ها و سایر تجهیزات صنعتی به کار گرفته می شود. شیرهای اطمینان به نوعی طراحی شده اند که با سیالات مختلف اعم از آب، بخار، گاز و یا هوای فشرده سازگاری داشته و مورد استفاده قرار می گیرند. محدودیت فشار در این تجهیزات به طور عمده ناشی از فشار قابل تحمل لوله ها و اتصالات، دستگاه ها که محدوده فشار کارکرد امن، و یا SOL/P در استاندارد معروف است.

در زمینه های مختلفی نظیر پکیج و سایر سیستم های گرمایشی، سوپاپ اطمینان بیشترین کاربرد را دارد. نحوه عملکرد شیر اطمینان به این صورت است که در اثر افزایش فشار درون سیستم، به طور اتوماتیک و با توجه به ساختار آن، به سرعت وارد عمل شده و باز می شود، از این طریق از ترکیدگی لوله ها و آسیب به تجهیزات ممانعت به عمل می آورد. محل نصب آن نیز در قسمت هایی است که حداکثر فشار کاری به وجود می آید و با آزاد سازی مقداری سیال ایمنی سیستم را فراهم می آورد. با اطلاع از نحوه عملکرد شیر اطمینان، در ادامه اصطلاحات رایج در این زمینه را نیز مورد بررسی قرار می دهیم:

تنظیم فشار (set point) با هدف اطمینان از عملکرد صحیح شیر با کمترین میزان صدا و کاهش صدمات احتمالی نقطه عملکرد و باز شدن ولو تنظیم فشار صورت می پذیرد. نقطه در نظر گرفته شده نباید بیشتر از محدوده فشار کارکرد ایمن (SOL/P) و یا در وضعیت کمتر تنظیم گردد و باید در حد نرمال و استاندارد تعیین شده، تنظیم گردد. تنظیم فشار از این جهت حائز اهمیت است که در صورت خطا نه تنها هیچ مزیتی نداشته، بلکه در مواقع غیر ضروری نیز باز شده و موجب افزایش استهلاک و خرابی شیر اطمینان می گردد.

بالاترین فشار (Over Pressure) در این حالت فشار بالاتر از حد مجاز و نقطه تنظیم بوده و مقدار آن بیش از کاربرد و استانداردهای تعریف شده است. در این وضعیت شیر اطمینان به صورت کاملاً باز قرار می گیرد و حداکثر ظرفیت تخلیه خود را دارد. براساس استاندارد BS 5500 این مقدار اختلاف فشار در خصوص سیستم های بخار و گاز برابر حداکثر ۱۰% درصد فشار تنظیمی شیر اطمینان در نظر گرفته شده است. شیرهای اطمینان در فرآیندهایی که امکان دارد در اثر ازدیاد فشار به محصول و یا تجهیزات خسارتی وارد شود از بروز این خسارات جلوگیری می کنند.

پایین ترین فشار (Blow Down) پایین ترین فشار مربوط به زمانی است که فشار پایین از نقطه استاندارد و تعیین شده، باشد. مقادیر استاندارد کمتر از 10% هست که نسبت به نوع سیستم متغییر بوده و اعداد کمتر نیز تنظیم می گردد. این حالت به منظور بسته شدن کامل شیر اطمینان و پس از باز شدن، برگشت سیستم به حالت نرمال و عادی ضروری خواهد بود. این وضعیت به Reset Differential شناخته می شود.

انواع شیر اطمینان

شیر اطمینان به منظور افزایش ایمنی در سیستم های مختلف نظیر پمپ آب، صنعت، تصفیه نفت، انواع سیستم های گرمایشی، صنایع غذایی، نوشیدنی، پتروشیمی، پروسه های نفت و گاز مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی دو نوع شیر اطمینان نظیر شیرهای حساس در برابر فشار، شیرهای حساس در برابر فشار و دما طراحی و ارائه می شود. این نوع شیر با توجه به طراحی، نوع سیستم، متناسب با فشار و نوع سیال درون لوله ها انتخاب و تعبیه می گردد. در ادامه به معرفی انواع شیرهای اطمینان و کاربرد آنها می پیردازیم:

شیر اطمینان (SV) به طور عمده در سیستم های اتوماتیک و فشار استاتیک روی گاز را تخلیه می کند. این نوع شیر به صورت کاملاً باز همراه با صدا عمل تخلیه را انجام می دهد و عملکرد فنری دارد.

ریلیف ولو (RV) در سیستم های اتوماتیک توسط فشار استاتیک در مخزن پر از مایع به کار گرفته می شود و با افزایش فشار وارد عمل شده و عملکرد فنری دارد.

شیر اطمینان ریلیف (SRV) سیستم اتوماتیک که فشار استاتیک روی سیال و گاز را تخلیه می کند و عملکرد فنری دارد.

شیر اطمینان ریلیف با عملکرد پایلوتی (POSRV) فرمان از راه دور از طریق پایلوت دریافت می کند، فشار استاتیک که فشار استاتیک ( از تجهیزات به حفاظت) متصل است

شیر اطمینان فشار کم (LPSV) زمانی که تفاوت فشار در اتمسفر محیطی و خطوط لوله وجود دارد، سیستم اتوماتیکی که فشار استاتیکی روی گاز را تخلیه می کند. LPSV عملکرد فنری و یا بارگذاری دارند.

شیر اطمینان فشار وکیوم (VPSV) هنگامی که افت فشار بین زمانی که افت فشار بین فشار خط لوله و فشار محیطی، منفی و یا نزدیک فشار اتمسفر می باشد. سیستم اتوماتیک که فشار استاتیک روی گاز را تخلیه می کند. VPSV عملکرد فنری و یا بارگذاری دارد.

شیر اطمینان فشار کم وکیوم (LVSPV) سیستم اتوماتیک که فشار استاتیک روی گاز را تخلیه می کند. این شیر زمانی استفاده می شود که اختلاف فشار کم، منفی، مثبت و نزدیک به فشار اتمسفر است. LPSV عملکرد فنری و یا بارگذاری دارد.

5 1 vote
امتیازدهی به مقاله
اشتراک
اطلاع رسانی برای
guest
1 دیدگاه
قدیمی ترین
جدیدترین بیشترین رای
Inline Feedbacks
View all comments
عبدالله
عبدالله
2 سال پیش

سلام . سپاسگزارم

اینها را هم ببینید
بسته
دکمه بازگشت به بالا
1
0
لطفا دیدگاه خود را برای این مقاله درج کنیدx