در این مطلب از مجله دماپویا به مزایا و معایب کلر در آب آشامیدنی اشاره خواهیم داشت. با توجه به نقش و اهمیت آب در زندگی روزمره و تاثیر آن در سلامت و بهداشت افراد در جوامع مختلف، در دسترس بودن آب تمیز و سالم یکی از اولویت های تمامی افراد در سراسر دنیا به شمار می آید. آب شرب و قابل آشامیدن از منابع مختلف اعم از رودخانه ها، چشمه ها، چاهها و یا سد ها از طریق شبکه آبرسانی شهری بعد از عمل فیلتراسیون و تصفیه وارد مسیر لوله کشی شده و برای انجام کارهای روزمره از قبیل آشامیدن، شستشو، پخت و پز در اختیار ما قرار می گردد. به دلیل عبور از کانال ها و طی مسیر تا رسیدن به تصفیه خانه ممکن است با آلودگی های میکروبی و میکروارگانیسم ها همراه گردد. وجود آلودگی میکروبی در آب شرب در سلامت افراد تاثیرگذار بوده و در صورت مصرف آب آلوده بیماری های در پی خواهد داشت. بنابراین برای سالم سازی و سترون کردن آب آشامیدنی روش های مختلفی بکار گرفته می شود که همگی آنها تنها با یک هدف یعنی گندزدایی و حذف آلودگی های میکروبی انجام می گردد. در ادامه به مزایا و معایب کلر در آب آشامیدنی اشاره داریم.
یکی از قدیمی ترین و متداول ترین روش های گندزدایی و ضدعفونی آب آشامیدنی روش کلر زنی می باشد. کلر یک عنصر شیمایی با مشخصات عدد اتمی 17، جرم ۳۵٫۴۵۳ gr.mol در سال 1774 توسط کارل ویلهلم شیله کشف شد، و در سال 1810 به نام کلر نامگذاری گردید. برای اولین بار در شهر سیکاگو در سال 1908 به سیستم آب و فضلاب، و تصفیه آب آشامیدنی اضافه شد و در حقیقت به این موضوع پی بردند که با استفاده از این ماده می توان از بیماری هایی واگیر داری همچون وبا و تب تیفوئید از طریق آب شهری مانع بعمل آورد. با توجه به همین موضوع به یکی از متداول ترین روش های ضدعفونی آب آشامیدنی در سراسر دنیا تبدیل شد. و به شکل های مایع و جامد در مرحله ی آخر تصفیه آب به آب شرب اضافه می گردد. اما این روش علاوه بر داشتن مزایا، از معایبی نیز برخوردار است که در ادامه به مزایا و معایب کلر در آب آشامیدنی اشاره خواهیم داشت.
اما با اضافه کردن کلر به مخزن آب شرب چه اتفاقی برای میکروارگانیزم ها خواهد افتاد. به طور کلی کلر زنی از روش های شیمیایی تصفیه آب به شمار می آید. کلر به دو روش در حذف آلودگی عمل می نماید. اول اینکه با انجام فرآیند اکسیداسیون و با پاره کردن دیواره سلولی موجب تجزیه میکروارگانیزم می شود، و یا اینکه با نفوذ به داخل سلول و اختلال در عملکرد و فعالیت سلولی موجب از بین رفتن میکروارگانیزم های مختلف می گردد. حاصل فعالیت کلر در آب ایجاد ترکیب تری هالومتان ها THM که شامل برمودی كلرومتان، برموفرم، كلروفرم، دی برموكلرومتان می باشد. طی تحقیقات انجام شده وجود این مواد آسیب های جدی روی سلامتی افراد خواهند داشت و به مرور در ایجاد بیماری های مختلف تاثیر گذار هستند. در ادامه به مزایا و معایب کلر در آب آشامیدنی اشاره خواهیم داشت.
فهرست مطالب
مزایا کلر در آب
با توجه به تاثیر آب در سلامت و بهداشت افراد می توان گفت تصفیه آب و گندزدایی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بعد از گندزدایی ممکن است همچنان آلودگی های میکروبی ثانویه ای در شبکه آبرسانی و لوله کشی سلامت آب را تهدید کنند، یکی از مزیت های کلر در آب آشامیدنی اینست که از پایداری شیمایی بالایی برخوردار است، کلر به دلیل ماهیت شمیایی که دارد پس از عمل حذف میکروارگانیسم ها تا چند سال درون آب همچنان فعال بوده و در نتیجه در صورت وجود آلودگی های میکروبی قادر به حذف آنها می باشد. همچنین از قدرت گندزدایی بسیار بالایی برخوردار است به طوریکه قادر به حذف هرنوع مواد و آلودگی میکروبی موجود در آب می باشد. همچنین از دیگر مزایای کلر زدن آب سهولت کاربرد و هزینه آن نسبت به سایر گندزداها میتوان نام برد که همین امر موجب شده در تصفیه خانه ها و در حجم بالا با استفاده از روش کلر زنی اقدام به گندزدایی و ضدعفونی آب آشامیدنی نمایند. همچنین یکی دیگر از مزیت های روش کلر زنی امکان اندازه گیری میزان کلر در آب می باشد. با توجه به همین موارد و برخورداری از مزیت های متعدد موجب شده که طی سالها از این روش به منظور گندزدایی و ضدعفونی آب و از کلر در آب آشامیدنی بهره مند شوند.
معایب کلر در آب
همانطور که اشاره شد استفاده از کلر در آب آشامیدنی به منظور گندزدایی از مزیت های متعددی برخوردار است. اما به دلیل شیمیایی بودن ماده کلر و ماندگاری زیاد آن طبق تحقیقات انجام شده توسط پزشکان مختلف روش کلر زنی روی سلامت افراد تاثیر منفی داشته که در ادامه به مواد معایت کلر در آب اشاره خواهیم داشت. با اضافه کردن کلر در آب آشامیدنی و حذف میکروارگانیزم ها یکی از مشکلات شایع و عمده که به عنوان معایب روش کلر زدن شناخته می شود باقی ماندن لاشه میکروارگانیزم ها در آب است، همین لاشه ها خود منبع آلودگی و منبع تغذیه برای سایر انگل ها و میکروب ها می شوند. آب قابل تصفیه شده تنها برای آشامیدن و یا پخت و پز مورد استفاده قرار نمی گیرد.
بلکه انجام فعالیت های دیگری از قبیل استحمام نیز صورت می پذیرد، با استنشاق گاز کلر در حمام روی ریه ها تاثیر گذاشته و به گفته محققان موجب سرطان نیز خواهد شد. همچنین در صورت تماس پوست و مو با آب حاوی کلر سبب بروز خارش و خشکی پوست، ریزش مو، حساسیت ها می گردد. یکی دیگر از معایب عمده ی استفاده از روش کلر زنی عدم حذف میکروارگانیزم هایی به نام کریپتوس پرودیوم می باشد. این میکروارگانیزم ها در برابر کلر از مقاومت بالایی برخوردار هستند و در این روش همچنان در آب باقی مانده و حذف نمی شوند.
