در این مقاله قصد داریم تا بواسطه ی ارائه ی اطلاعاتی به بررسی در جهت آشنایی با مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی و انواع آن به عنوان یکی از تجهیزات پرکاربرد صنعت آتش نشانی بپردازیم. به طور کلی باید گفت این نوع ابزار از دسته مطرح ترین تجهیزات در صنعت آتش نشانی می باشند که به منظور خاموش نمودن آتش کارایی لازمه را دارند که علت این میزان از کاربرد را میبایست به دلیل وجود مواد تشکیل دهنده ی کپسول آتش نشانی است که در آن تعبیه شده است. این محصول که تحت عنوان کپسول آتش نشانی در بازار شناخته شده در واقع نوعی دستگاه برای خاموش کردن آتش بوده که از دسته خاموش کننده های قابل حمل به شمار می آید. در خصوص ساختار این کپسول ها باید گفت استوانه های فلزی محکمی بوده که با بهره گیری از یک نوع ماده که به اصطلاح خفه کننده آتش نام دارد از جمله دی اکسید کربن در جهت ممانعت از احتراق فعال می گردد. در رابطه با مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی باید به ترکیباتی از قبیل: پودر و گاز،آب و گاز دی اکسید کربن اشاره نمود که دستگاه بواسطه ی ی این مواد قادر به خاموش نمودن آتش می گردد. لازم به ذکر است مهمترین عمل به منظور استفاده از این محصول می باشد به این منظور که برای راه اندازی میبایست ضامن کپسول را کشیده چرا که با انجام این عمل فشار وارده به اهرم منجر می گردد تا به میله ی قرار داده شده در زیر آن نیز فشاری انتقال داده شود.
در نهایت با وارد کردن نیرو به شیر فنری، مسیر خروجی باز شده تا جریان ترکیبات موجود در محل مورد نظر انتشار داده شود که جهت خاموش نمودن کامل آتش باید مستقیما رو حرارت هدف گیری شود و سوخت یا مواد تشکیل دهنده ی کپسول آتش نشانی، تماما آن را فرا گیرد و در نتیجه آتش را مهار نماید. نکته ی حائز اهمیت از عملکرد این دستگاه وجود باروت در آن است که با کمک پراکنده کردن محلول موجود در محفظه به اقدامات در جهت خاموش نمودن صورت می دهد. گفتنی است مواد تشکیل دهنده ی این تجهیزات به طور کل در دسته ی پودری ها قرار می گیرند که این مواد به دو دسته ی شیمیایی و خشک تقسیم بندی می شوند. در رابطه با نوع پودری از مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی میتوان گفت گرد یا پودری بسیار نرم بوده که از مخلوط یک یا چند ماده شیمیایی و افزودنی های دیگر بوجود آمده است که این افزودنی ها در جهت چسبندگی رطوبت و گرمای بین مواد کاربرد بسیاری دارد. البته این نوع از ماده های پودری نیز خود بر اساس اینکه در چه زمینه ای به کار گرفته می شوند به این معنا که چه نوع از حرارتی را مهار می نمایند و متناسب با آن به انواع گوناگون دسته بندی می شوند که از آن میتوان: 1- پودر بی کربنات سدیم(جوش شیرین) 2- پتاسییم 3- بی کربنات پتاسیم با بنیان اوره 4- کلرید پتاسیم 5- فسفات آمونیوم 6- مانکس را نام برد.
اما دسته ی دیگر از مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی پودر های خشک می باشند که در اندازه ها متفاوت در جهت مهار نمودن آتش سوزی مایعات شعله ور مانند نفت، روغن و آتش های الکتریکی گزینه ی بسیار مناسب و قابل اطمینانی محسوب می گردد چرا که در این نوع خاموش کننده ها گاز دی اکسید کربن تحت فشار به صورت مایع درآمده و در نهایت در زمان انتشار به شکل گاز خارج می گردد. پس با توجه به مطالب گفته شده مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی در این دستگاه به دو صورت گاز و مایع یا همان آب عمل خواهد کرد و بر این مبنا اگر عملکرد کپسول بر مبنای آب باشد به هیچ وجه نمی توان از گاز کربن دی اکسید استفده نمود زیرا این عمل منجر به منجمد شدن آب در دستگاه شده و از این رو تمام عملکرد کپسول مختل می گردد پس در نتیجه در چنین شرایطی بهترین انتخاب، استفاده از هوای فشرده است که در کپسول ها با ترکیب آب و گاز به شکل فوم عمل می نماید. در ادامه با بررسی بیشتر مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی و انواع این کپسول به آشنایی با این تجهیزات خواهیم پرداخت.
همانطور که در مطالب بالا گفته شد این محصول از دسته تجهیزات پرکاربرد در صنعت آتش نشانی بوده که میتوان به راحتی از آن جهت مهار نمودن آتش بهره گرفت. لازم به ذکر است سر لوله ی این دستگاه به شکل شیپوری یا قیفی طراحی شده تا مانع ازسرعت زیاد در هنگام خروج به منظور انبساط و انتقال ماده به محل مورد نظر شود. اما نکته ی مهم در خصوص این محصول این بوده که با توجه به مواد به کار رفته در آن به انواع مختلفی دسته بندی می شوند که هریک با توجه به مواد به کار رفته متناسب برای به کارگیری در یکسری زمینه های مرتبط بوده و بر اساس مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی تعبیه شده در هر نوع، باید گفت دارای عملکردی مختص به خود می باشند که از آن باید به انواع خاموش کننده های حاوی آب، پودر شیمیایی، گاز، فوم و هالوژنه اشاره نمود که در ادامه به بررسی پروسه ی راه اندازی هر یک از آن ها پرداخته ایم.
خاموش کننده های حاوی آب
کپسول ها که به عنوان یک نمونه از انواع سیستم های خاموش کننده ی دستی و قابل حمل در بازار شناخته شده اند در انواع گوناگونی تقسیم شده که یک نمونه از آن ها در دسته ی متشکل از آب میباشد به این معنا که درون دستگاه، آب نقش مهار کنندگی را ایفا می نماید. این کپسول ها بهترین انتخاب به منظور استفاده در مناطق گرمسیری به شمار می آید به این منظور که در خاموش نمودن آتش سوزی هایی که در اثر احتراق مواردی از قبیل چوب، کاغذ یا پارچه است، کارایی دارد. بسیاری از شرکت های تولیدی برای مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی ضدیخ را در نظر گرفته اند تا در زمان سرما نیز بتوان از این دستگاه استفاده نمود.
خاموش کننده حاوی پودر شیمیایی
دسته ای دیگر از انواع کپسول ها خاموش کننده هایی شامل پودر های شیمیایی است به این معنا که در مواد تشکیل دهنده کپسول های آتش نشانی از این نوع نوعی از پودر های شیمیایی به منظور مهار آتش تعبیه شده که در برگیرنده ی بی کربنات سدیم و پتاسیم کلراید بوده که به منظور خاموش نمودن مایعات و گازهای قابل اشتعال کاربرد دارد در واقع این نوع از کپسول ها دارای موادی شامل کلرور سدیم، کلرور پتاسیم و کلرور باریم همراه با گِل خشک و گرافیت به منظور مورد استفاده قرار گرفتن برای خاموش نمودن فلزات قابل اشتعالی مانند سدیم، منیزیم، و آلومینیوم گزینه ی بسیار مناسبی محسوب می گردد.
خاموش کننده های حاوی گاز
این نوع از خاموش کننده ها دسته ای از دیگر از مهار کننده های آتش به این معنا که در زمینه های مرتبط کارایی دارند، می باشند. این محصول نیز مانند نمونه های دیگر دارای یکسری از مواد تشکیل دهنده کپسول های آتش نشانی است که با توجه به همان ها نیز میبایست از آن ها استفاده نمود و درواقع این محصول در برگیرنده موادی از قبیل: نیتروژن و پودراند که این نوع از پودرها همواره تحت فشار گاز نیتروژن بوده و بر همین اساس ساختاری نیز در بخش های متناسب با آن به کار گرفته می شود که به عنوان نمونه هایی از آن میتوان احتراق های ایجاد شده در اثر جریان های الکتریکی و مایعات قابل اشتعال را معرفی نمود.
خاموش کننده های حاوی فوم
گفتنی است در این نوع از تجهیزات مهار کننده ی آتش مواد تشکیل دهنده کپسول های آتش نشانی فوم و یا کف تعبیه شد در این محصول است که با برخورداری از این مواد قادر است تا در کمترین زمان پروسه ی خاموش کردن را صورت دهد. عملکرد این فوم یا کف در کپسول به این نحو بوده که در طی عملیاتی قادر است گاز های قابل اشتعال را خفه کرده تا از احتراق ممانعت نماید. پس در نتیجه میتوان گفت گزینه ی مناسبی در جهت به کارگیری در خصوص گازهای مشتعل می باشد.
خاموش کننده های حاوی هالوژنه
نمونه ی آخر از انواع خاموش کننده ها کپسول هایی اند که در برگیرنده مواد تشکیل دهنده کپسول آتش نشانی ای شامل مواد هالوژنه می باشند. این مواد که متان و اتان نام دارد از دسته ای بوده که با محیط زیست تناسب داشته و بر همین اساس نیز آسیبی را به محیط وارد نمی کند. نکته ی حائز اهمیت در خصوص این نوع از کپسول ها این بوده که با دارا بودن این مواد وزنی سنگین تر از اکسیژن را دارد و به همین علت هم به سرعت منجر به مهار آتش می گردد.